برخی افراد ممکن است اختلالِ وحشتِ خواب را با کابوس اشتباه بگیرند، در حالی که این دو با هم متفاوتند. وحشتِ خواب در 2 تا 3 ساعتِ ابتدایِ خواب رُخ می‌دهد و کودکان به تلاش‌هایی که برایِ آرام کردنِ آن‌ها و اطمینان بخشی به آن‌ها صورت می گیرد، پاسخ نمی‌دهند.
همینطور صبح، کودکان واقعه شبِ گذشته را به خاطر نمی‌آورند. اما کابوس‌ها معمولاً دیر‌تر و حتی گاهی اوقات نزدیک به صبح رُخ می‌دهند؛ کودکان از کابوس بیدار می‌شوند، احساسِ ترس و ناراحتی می‌کنند و به تلاش‌های والدین برایِ آرام کردنشان پاسخ می‌دهند. آن‌ها ممکن است از بازگشتن به تختخواب ابرازِ بیزاری کنند و از شما بخواهند کمک کنید تا احساسِ امنیت کنند. آن‌ها اغلب صبحِ روزِ بعد کابوس و واقعه شبِ گذشته را به خاطر می‌آورند.
در طولِ شب خواب در چندین مرحله اتفاق می‌افتد. هر کدام از این مراحل با فعالیتِ خاصی در مغز در ارتباطند و اکثرِ رؤیا‌ها در مرحله حرکاتِ سریعِ چشم (REM) صورت می‌گیرد. وحشتِ خواب در مرحله REM رخ نمی دهد و در مراحلِ عمیقِ خواب (یعنی مراحلِ 3 و 4) صورت می گیرد.
بر خلافِ کابوس‌ها که معمولاً در مرحله REM رخ می‌دهند، وحشتِ خواب از نظرِ تکنیکی رؤیا به شمار نمی‌آید، بلکه بیشتر شبیهِ یک عکس العملِ ناگهانی ترس است که در انتقال از یک فازِ خواب به فازِ دیگر رُخ می‌دهد.
وحشتِ خواب معمولاً2تا3ساعت پس از به‌خواب رفتنِ کودک رخ می‌دهد، یعنی زمانی که انتقال از عمیق‌ترین مرحله خواب به مراحلِ اولیه خوابِ REM (خوابی که در آن رؤیا دیده می‌شود) صورت می‌گیرد. معمولاً این انتقال آرام است اما در مواردِ نادری کودک در این مرحله تحریک شده و هراسان می‌شود که به این عکس العملِ ترس، «وحشتِ خواب» گفته می‌شود.
در طولِ وحشتِ خواب کودک ممکن است در تختش بنشیند و با ناراحتی جیغ یا فریاد بزند. ضربانِ قلب و تنفسِ کودک تند‌تر می‌شود، همچنین ممکن است عرق کند، به اطرافِ خود مشت بکوبد و ناراحت و ترسیده به نظر برسد. پس از چند دقیقه و یا بیشتر، کودک به سادگی آرام شده و دوباره می‌خوابد.
برخلافِ کابوس‌ها که کودکان اغلب به یاد می‌آورند، در صبحِ روز بعد کودکان هیچ تصویر ذهنی و یا خاطره‌ای از واقعه وحشتِ خواب را در ذهن ندارند.
چه چیزی موجب وحشتِ خواب می‌شود؟
وحشتِ خواب به علتِ تحریکِ بیش از اندازه سیستم عصبی مرکزی در طولِ خواب رخ می‌دهد. این امر می‌تواند به این علت باشد که سیستم اعصابِ مرکزی در کودکان هنوز در حالِ رشد هستند. برخی کودکان این اختلال را به ارث برده اند؛ در 80% از افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، قبلاً یکی دیگر از اعضای خانواده نیز این اختلال و یا خوابگردی را تجربه کرده است.
وحشت خواب در این کودکان نیز دیده شده است:
1. کودکانی که بیش از حد خسته‌اند، کودکانی که مریضند و یا کودکانی که دچارِ استرس هستند.
2. کودکانی که تحتِ درمان جدیدِ دارویی هستند.
3. کودکانی که در محیطی جدید و به دور از خانه می‌خوابند.
وحشتِ شبانه معمولاً نادر است و تنها در 3 تا 6 درصد از کودکان رُخ می‌دهد. در حالی که معمولاً هر کودکی به طورِ گاه به‌گاه دچارِ کابوس می‌شود. وحشتِ خواب معمولاً در 4 تا 12 سالگی رُخ می‌دهد، اما در کودکانِ 18 ماهه نیز گزارش شده است. به نظر می‌رسد که این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است.
یک کودک ممکن است قبل از از میان رفتنِ این اختلال تنها یک شب و یا چندین شب آن را تجربه کند. اکثرِ اوقات این اختلال به سادگی با رشدِ سیستم عصبی مرکزی از میان می‌رود.
کنار آمدن با اختلالِ وحشتِ خواب کودک
اختلال وحشتِ خواب کودک می‌تواند برای والدین بسیار ناراحت کننده باشد، زیرا خود را از آرام کردنِ کودکشان عاجز می‌بینند. بهترین راه برای کنار آمدن با این اختلال این است که صبورانه کنارِ کودک بنشیند و تنها مواظب باشید تا با کوبیدن دستانش به اطراف به خود صدمه نزند. در عرضِ چند دقیقه کودک خود به خود آرام شده و دوباره می‌خوابد.
درمانی برایِ اختلالِ وحشتِ خواب وجود ندارد، اما می‌توانید از آن پیشگیری کنید. این راهکار‌ها را انجام دهید:
1. استرسِ کودک را کاهش دهید.
2. قبل از خواب برنامه‌ای را اجرا کنید که ساده و آرامش بخش باشد.
3. اطمینان حاصل کنید که کودکتان به میزانِ کافی استراحت می‌کند.
4. از خستگی بیش از حدِ کودک که از دیر خوابیدن ناشی می‌شود، جلوگیری کنید.
شناختِ اختلالِ وحشتِ خواب می‌تواند نگرانی شما را کاهش دهد و به شما کمک کند که خودتان خواب خوبی داشته باشید. اما اگر وحشتِ خواب به طورِ مداوم اتفاق می‌افتد، با دکتر در موردِ ارجاع به متخصصِ مربوطه صحبت نمایید.
در مطلب اضطراب در کودکان با مجموعه از عوامل که منجر به استرس و اضطراب در کودکان می شود، آشنا شوید.
رویش طلایی کوچولوها