کودکان برای رشد و خونسازی به آهن نیاز دارند که باید از برنامه غذایی روزانه آنها تامین شود. در صورتی که کودک بخصوص در 2 سال اول زندگی دچار کمبود آهن شود، سرعت رشد او کم می شود و بهره هوشی او کمتر از کودک سالم است.
قدرت یادگیری و پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن کاهش می یابد، مقاومت بدنشان در مقابل بیماریها کم می شود و مکررا دچار بیماریهای عفونی می شوند.
چگونه از کم خونی فقر آهن می توان جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غـــذایـــی حاوی آهن استفاده کنید.
بهترین منابع غذایی آهن، جگر، گوشت قرمز، مرغ و ماهی می باشند. زرده تخم مرغ، انواع حبوبات مثل عدس و لوبیا، سبزیجات سبز تیره مثل جعفری و اسفناج، انواع مغزها مثل پسته، بادام، گردو و فندق (بعد از 2 سالگی به شرط آنکه کودک به آنها حساسیت نداشته باشد) و انواع خشکبار مانند توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک، کشمش و خرما منابع خوبی از آهن هستند و می توان برای تامین آهن مورد نیاز بدن در برنامه غذایی کودکان، متناسب با سن آنها از این مواد استفاده نمود.
همچنین برای پیشگیری از کمبود آهن باید به کودکان خود از 6 ماهگی تا 24 ماهگی قطره آهن به میزان 10 تا 15 قطره در روز بدهید.
قطره آهن را چگونه باید به کودک داد؟
با شروع غذای کمکی باید روزانه قطره آهن یا شربت آهن به کودک خود بدهید که از ابتلا وی به کم خونی فقر آهن پیشگیری شود.
می توانید قطره آهن را در عقب دهان کودک بــچکــانــیــد (حتی الامکان قطره را با قطره چکان در دهان کودک بچکانید و از قاشق برای دادن قطره استفاده نکنید) برای اینکه دندانهای کودک سیاه نشود، بلافاصله مقداری آب جوشیده خنک شده و یا آب میوه (بسته به سن کودک) به او بدهید و با یک پارچه تمیز یا مسواک نرم دندانهای او را بخوبی تمیز کنید.
بلافاصله پس از دادن قطره نباید چای بدهید چون آهن موجود در قطره کمتر جذب می شود. بهتر است قطره آهن را بین دو وعده شیر به کودک بدهید. بخاطر داشته باشید با خوردن قطره آهن، مدفوع کودک بطور طبیعی تیره رنگ می شود که جای نگرانی نیست. اگر کودک قطره آهن را به تنهایی نمی خورد ولی بصورت مخلوط با آب میوه بهتر می خورد می توانید قطره آهن را در مقدار کمی آب میوه مخلوط کرده و به کودک بدهید.
آیا می دانید چرا کودکان زیر 5 سال نسبت به کمبود ویتامین A حساس تر هستند؟
کودکان زیر 5 سال دوران سریع رشد را می گذرانند وبرای رشد خود به ویتامین A بیشتری نیاز دارند. پس اگر در برنامه غذایی آنها منابع ویتامین A به اندازه کافی وجود نداشته باشد بسرعت دچار کمبود می شوند.
بویژه آنکه، در این سنین معمولا "کودکان بیشتر به بیماریهای اسهالی و عفونتهای تنفسی و آلــــودگـــی های انـــگلی مبتلا می شوند ودر اثر این بیماری ها دچار بی اشتهایی شده و غذای کمتری می خورند در نتیجه ویتامین کمتری به بدنشان می رسد و ضمنا" جذب این ویتامینها در بدن در دوران بیماری کمتر می شود.
در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غذایی ویتامین A مثل جگر، زرده تخم مرغ، شیر و لبنیات، کره، سبزیهای زرد مثل هویج، کدو حلوایی و میوه های زرد و نارنجی رنگ مثل آلو، زردآلو، قیسی، خرمالو، طالبی استفاده کنید که کودکتان دچار کمبود ویتامین A نشود.
کمبود ویتامین A چه عوارضی در کودکان زیر 5 سال دارد؟
ویتامین A برای رشد کودک ضروری است. علاوه بر آن به مقاومت بدن کودک در مقابل بیماریهایی مثل عفونتهای تنفسی، سرخک، برونشیت، اسهال و سایر بیماریهای عفونی کمک می کند و کمبود آن موجب اختلال رشد، کاهش مقاومت بدن و ابتلا مکرر به بیماریها، اختلال در خونسازی، شبکوری و در موارد کمبود شدید آسیب رسیدن به چشم ها و نهایتا" کوری می شود. کودکانی که دچار کمبود ویتامین A هستند بیشتر به بیماری مبتلا می شوند و دوره بیماری در آنها طولانی تر است.
برای پیشگیری از کمبود ویتامین A در کودکان زیر 2 سال، باید از روز پانزدهم تولد تا 2 سالگی به کودک هر روز 25 قطره مولتی ویتامین یا قطره ویتامین A+D بدهید.
آیا می دانید کمبود ید چه عوارضی در کودکان زیر 5 سال دارد؟
کمبود ید در دوران جنینی سلامت کودک را مختل می سازد و در صورتی که کمبود ید شدید باشد عقب ماندگی رشد مغزی و جسمی کودک، اختلال در راه رفتن و صحبت کردن را بدنبال دارد. قدرت یادگیری در کودکی که دچار کمبود ید می باشد کاهش می یابد و بعدا" منجر به افت تحصیلی او در مدرسه می شود. بنابراین توصیه می شود مادران در دوران بارداری آن مقدار نمک را که مجاز به استفاده از آن هستند حتما" از نوع نمک یددار انتخاب نمایند.
چگونه از کمبود ید در کودک خود پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید از جمله اختلال در رشد مغزی و جسمی و کاهش قدرت یادگیری، باید در برنامه غذایی روزانه از نمک یددار استفاده کنیم. مصرف نمک یددار تنها راه حفاظت شما و کودکتان در برابر اثرات زیان آور و قابل پیشگیری کمبود ید است. اما توجه داشته باشید که بطور کلی، نمک باید کم مصرف شود ولی همان مقدار کم، نمک یددار باشد.